16/01 Đôi Dòng Suy Tư

Mùa Xuân và lễ Thiên quan Tứ phước

Cuối năm cũ, chuẩn bị đón năm mới, để cầu Thiên quan ban phước lộc, dân gian Hồng Kông thường dán trước cửa nhà hình Thiên quan và các chữ như: Thiên quan Tứ phước 天官賜福 (Quan Trời ban phước); Cát khánh hữu dư 吉慶有餘 (Tốt lành dư dật); Thụ Thiên bách lộc 受天百禄 (Nhận trăm lộc của Trời), v.v.

Thiên quan Tứ phước (tranh tết Hồng Kông)

Tranh tết của dân gian Hồng Kông (gọi là “niên họa” 年畫) thường in hình Thiên quan. Dân gian thường vẽ Thiên quan là ông quan mặc triều phục (áo mão trịnh trọng), hai tay giơ cao bốn chữ Hán “Thiên quan Tứ phước”.

Đón Xuân vui Tết, người Hoa còn tổ chức các sân khấu biểu diễn hoạt cảnh Thiên quan Tứ phước để chúc phước cho khán giả. Chẳng hạn, ở thành phố Đài Đông (Đài Loan) người ta cho diễn viên đeo mặt nạ đóng vai Thiên quan; cuối màn ông này sẽ căng bốn chữ Thiên quan Tứ phước để chúc phước cho khán giả đã mất tiền mua vé để mua hy vọng cho năm mới. Dĩ nhiên Thiên quan sẽ lì xì cho khán giả lấy hên.

Thiên quan Tứ phước (thành phố Đài Đông, Đài Loan)

Ở chùa Bà (số 18 đường Hùng Vương, phường Phú Cường, thị xã Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương), người ta cũng hóa trang làm Thiên quan (áo mão đỏ chói) đi xuống lộ để lì xì chúc phước cho khách hành hương.

Thiên quan Tứ phước (chùa Bà, thị xã Thủ Dầu Một, Bình Dương)

Tại Hồng Kông, trong hội hoa đăng nguyên tiêu, người ta thi tài khéo tay làm lồng đèn đủ loại, kể cả lâu đài thành quách, chim muông… Dĩ nhiên họ cũng làm lồng đèn Thiên quan Tứ phước, là hình một ông quan cầm cành hoa ban lộc, đứng trên con dơi chúc đầu xuống đất.

Chữ Hán gọi con dơi là biên bức 蝙蝠, nói tắt là bức, phát âm là “phủ”, nghe y hệt chữ phúc (phước) 福 cũng phát âm là “phủ”. Con dơi chúc đầu xuống đất, tức là con dơi treo ngược, chữ Hán gọi là đảo bức 倒蝠, phát âm là “tào phủ” nghe na ná hai âm “táo phủ” tức là đáo phúc 到福 (cái phước tới với mình).

Trên hai cánh dơi giang rộng ra có hình hai đồng tiền, ngụ ý có phước thì phát tài. Như thế, cái lồng đèn Thiên quan Tứ phước trong hội hoa đăng lễ nguyên tiêu là một lời chúc lành, hay là ước nguyện cầu xin phước lành và tài lộc.